چگونه میتوان بلوغ زودرس در دختران را تحت کنترل داشته باشیم

بلوغ زودرس در کودکان مخصوصا در دختران موضوعی است که این روزها با توجه به تغییر سبک زندگی ، فکر والدین را مشغول کرده است . به همین منظور مراجعه به پزشکان غدد افزایش پیدا کرده و خیلی از خانواده ها برای جلوگیری از بلوغ زودرس فرزندانشان و با این ذهنیت که رسیدن زود هنگام فرزند به بلوغ میتواند در قد کودک آنان تاثیر بگذارد به پزشک مراجعه میکنند و کودک کاملا سالم و بدون هیچ علامت نگران‌کننده خود را به نزد پزشک برده و تحت بررسی قرار میدهند تا مبادا دچار بلوغ زودرس شود غافل از اینکه این موضوع میتواند فکر کودک را درگیر کرده و مشکلات دیگری برای کودک ما بسازد .

اضطراب خانواده و تصمیم نادرست آنها باعث می‌شود کودک هم مضطرب و نگران شود و هم این نگرانی بر همه ابعاد زندگی از جمله تغذیه، خواب و درس‌خواندن او تاثیر داشته باشد. وقتی والدین مدام نام بلوغ را می‌آورید و بچه را نزد پزشک می‌برند او گمان می‌کند به بلوغ رسیدن یک بیماری است، در حالی که باید به او بگویند بلوغ هم یک مرحله رشدی است. مرحله‌ای کاملا عادی و طبیعی که مانند دندان درآوردن، راه‌رفتن، افتادن اولین دندان‌ها و… باید اتفاق بیفتد تا نشان بدهد تو سلامت و سالم هستی و میتوانی یک بزرگسال سالم باشی .

دوره بلوغ یک‌ شبه رخ نمیدهد و تغییرات رشد آنقدر نامحسوس است که بدن خود را به راحتی با آن وفق می‌دهد . باید والدین به کودکان خود آمادگی ذهنی بدهند و مثلا بگویند داری کم‌کم بزرگ می‌شوی ، خدا را شکر و خوشحالم که همه سیستم‌های بدنت سالم هستند.شما باید بتوانید براساس نیاز کودک و توانایی‌های شناختی او به سوالاتش پاسخ داد و با او گفت‌وگو کنید . باید دقت کنیم اطلاعات جنسی را در زمان مناسب و با اطلاعات بجا شروع کنیم زیرا همین‌قدر که دیر اطلاعات دادن ضرر دارد، اطلاعات نامتناسب سن به کودک دادن هم ویرانگر است.

مساله خونریزی را از صدمه دیدن و خونریزی دردناک در اثر جراحت جدا کنید و بگویید برخی سلول‌های مرده دفع می‌شوند درست مثل ریزش مو، موهای به‌درد‌نخور می‌ریزند و تازه‌ترها می‌رویند. تاکید کنید قرار نیست همه در ۱۰ یا ۱۱ سالگی دچار تغییرات بلوغ شوند و این سن در آدم‌ها فرق دارد . اجازه ندهید حس متفاوت بودن یا بیمار بودن به بچه‌ها دست بدهد.

نکاتی که برای بلوغ زودرس باید بدانید

دکتر رزاقی‌آذر: بلوغ در دختران با جوانه پستانی شروع می‌شود و به دنبال آن موهای زهار ظاهر می‌شوند و رشد قدی نیز سرعت می‌گیرد. بسیاری از مادران تصور می‌کنند عادت ماهیانه نشانه شروع بلوغ است، در حالی که عادت ماهیانه آخرین مرحله بلوغ است. عادت ماهیانه معمولا ۲ تا ۲/۵ سال بعد از ظاهر شدن جوانه پستانی آغاز می‌شود ولی این زمان ممکن است از ۱ تا ۶ سال متغیر باشد. طول مدت این زمان وابسته به ارث، چاقی و لاغری کودک و… است. عادت ماهیانه پایان بلوغ است ولی پایان رشد قدی نیست. معمولا رشد قدی حدود ۳ سال بعد از پایان بلوغ ادامه می‌یابد. زمانی که جوانه پستانی قبل از ۷ سالگی کودک ظاهر شود، موضوع بلوغ زودرس مطرح می‌شود. بلوغ زودرس به این دلیل اهمیت دارد که با شروع آن صفحه‌های رشد استخوانی که در ۲ طرف استخوان‌های دراز قرار دارند، زودتر از موعد بسته می‌شوند و بعد از آن رشد قدی کودک بسیار آهسته و خیلی زود متوقف خواهد شد.

در واقع، کودک کوتاه‌قد می‌شود. چنین کودکانی از نظر جسمی کمی متفاوت‌تر از همسالان خود هستند. آنها ممکن است نتوانند هیجان‌های دوران بلوغ را به راحتی تحمل کنند و دوران کودکی و بازی‌های کودکانه را از دست بدهند و از نظر روانی-اجتماعی دچار اختلالاتی شوند. متاسفانه ترس مفرط برخی خانواده‌ها از بلوغ زودرس کودکان باعث شده آنها کودکان طبیعی را هم نزد پزشک ببرند. بردن کودک برای بررسی سلامت و شروع بلوغ، طبیعی است ولی گاهی والدین اصرار دارند بلوغ کودک به وسیله دارو، متوقف شود تا کودک فرصت بیشتری برای رشد داشته باشد و قدبلندتر شود. این تفکر کاملا اشتباه است. تحقیقات مختلف در دنیا نشان داده اگر روند طبیعی فیزیولوژی جنسی بدن به وسیله دارو متوقف شود، نه‌تنها کودک بلندقدتر نخواهد شد، بلکه به قد نهایی نیز صدمه خواهد رسید.

داروها باعث کاهش سرعت رشد می‌شوند و جهش قدی به حالت قبل از بلوغ برمی‌گردد. اگر در کودکی علائم بلوغ قبل از ۷ سالگی ظاهر ‌شود با دادن دارو می‌توان وضعیتی مشابه بلوغ طبیعی ایجاد کرد تا رشد قدی کودک طبیعی شود اما در این موارد هم به راحتی برای کودک دارو تجویز نمی‌شود. چنین کودکانی باید ۳ تا ۶ ماه تحت‌نظر گرفته شوند و آزمایشاتی از آنها درخواست می‌شود زیرا همیشه نمی‌توان با اطمینان بلوغ زودرس کودک را تایید کرد. مثلا دیده شده یک پستان کودک جوانه می‌زند و بعد از مدتی هم پسرفت می‌کند یا موهای زهار رشد می‌کنند ولی اثری از بقیه علائم بلوغ نیست. این موارد نشانه بلوغ زودرس نیستند و چند نشانه باید کنار هم باشند. پزشک باید به این نکته توجه کند آیا کودک دچار چه نوعی از بلوغ زودرس شده است.

بعضی از دخترها تا چند سال بعد از شروع عادت ماهیانه ممکن است دچار بی‌نظمی در این دوره باشند. تجویز قرص‌های حاوی استروژن برای تنظیم عادت ماهیانه اشتباه است زیرا ممکن است باعث بسته شدن زودرس صفحات رشد استخوانی شود.

مورد مهم دیگر استفاده از کرم استروژن در کودکان دختر است. این کرم برای کودکانی که دچار سوختگی و چسبندگی ناحیه تناسلی در اثر ادرار شده‌اند، تجویز می‌شود. تجویز این کرم برای کودکان منعی ندارد ولی نکته مهم این است که کرم استروژن فقط باید ۳-۲ بار استفاده شود و گاهی مادر به اشتباه چند ماه از این کرم استفاده می‌کند. قاعده کلی این است که تشخیص بلوغ زودرس در پسرها دشوارتر از تشخیص بلوغ زودرس در دخترهاست.

تغذیه مناسب برای جلوگیری از بلوغ زودرس

۱- مصرف ویتامین دی : 

طبق مطالعات دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه میشیگان، احتمال بلوغ زودرس در دخترانی که در سنین ۵ تا ۱۲ سالگی از کمبود ویتامین دی رنج می‌برند، دو برابر دخترانی است که ویتامین آفتاب به میزان کافی در بدنشان موجود است. دختران خود را اغلب به بیرون از منزل ببرید و اجازه دهید که زیر نور آفتاب قرار گیرند. اگر آفتاب به اندازه کافی در محله شما نمی‌تابد، می‌توانید ویتامین دی مورد نیاز بدن دختر کوچولوی خود را با ماهی‌های روغنی مانند ماهی سالمون و تون یا آب پرتقال طبیعی، شیر سویا، پنیر و تخم مرغ تازه تامین کنید.

۲- مصرف پروبیوتیک :

با مصرف پروبیوتیک از شر بیسفنول ای راحت شوید. این مواد به طور طبیعی در ماست، کلم ترش، پنیر نرم، خمیر ترش نان، خیارشور و غیره یافت می‌شوند.

۳- مصرف جامع میوه و سبزی :

فیبر، دختران را از قاعدگی زودرس دور نگه می‌دارد. سعی کنید از مواد ارگانیک استفاده کنید. مواد ارگانیک عاری از مواد شیمیایی مضر هستند.

۴- دوری کردن از غذاهای کنسروی :

غذاهای کنسروی اغلب با بیسفنول ای (بی‌پی‌ای) اندود شده‌اند. این ماده با عملکردی مشابه با هورمون استروژن در رشد سینه‌ها، ران‌ها، رشد موی زهار و زیربغل نقش دارد. کودک خود را از مصرف غذاهای کنسروی منع کنید تا احتمال بلوغ زودرس در کودک خود را کاهش دهید . همچنین اجازه ندهید او برای نوشیدن آب یا آب‌میوه از ظروف پلاستیکی استفاده کند. برای نوشیدن آب یا نوشیدنی‌های دیگر استفاده از بطری شیشه‌ای یا استیل ضدزنگ بهتر است.

۵- سم‌زدایی فلزات سنگین :

به کودک خود روزانه ۹ تا ۲۴گرم گشنیز و جلبک کلرلا بدهید. مواد دندانه‌دار گشنیز و کلرلا به سموم فلزات سنگین حمله کرده و آنها را از بین می‌برند. شما همچنین می‌توانید هر روز با تکه‌های گشنیز و کلرلا برای کودک خود سالاد درست کنید.

به غیر از مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم  ورزش کردن و کاهش وزن نیز میتواند از بلوغ زود هنگام در کودکان جلوگیری کند.

احتمال بلوغ زودرس دخترانی که از غیبت پدر رنج می‌برند دو برابر بیشتر از دخترانی است که پدر و مادر را در کنار خود دارند. آسیب‌های دوران کودکی، مانند سوء‌استفاده جنسی یا داشتن مادر افسرده نیز از عوامل بلوغ زودرس هستند. بنابراین سعی کنید خانواده خود را شاد نگه دارید. راه‌های ارتباطی خود و کودکانتان را باز بگذارید. از این راه آنها می‌توانند درباره مشکلاتشان شما صحبت کنند.